शारीरिक क्रियांसाठी हार्मोन खूप महत्वाचा आहे. हार्मोन्सचा परिणाम शरीराच्या संपूर्ण प्रक्रियेवर होतो. म्हणूनच संप्रेरक असंतुलन एकूणच शारीरिक क्रियाकलाप खराब करते. शरीरात अनेक प्रकारचे हार्मोन्स आढळतात, जसे की कार्टिसोल नावाचा हार्मोन शरीरात आढळतो.
ज्याचा परिणाम म्हणून शरीरात तणाव निर्माण होतो. हार्मोन कार्टिसोल सोडल्यामुळे शरीरात तणाव, चिंता आणि निराशा होते. केवळ हार्मोनल असंतुलनामुळेच माणसाची मनःस्थिती वारंवार बदलते. त्याला मूड स्विंग असेही म्हणतात. मूड स्विंग बहुतेक स्त्रियांमध्ये आढळतात.
जर शरीरात कोणत्याही प्रकारचे हार्मोनल असंतुलन असेल तर त्यासंबंधित हार्मोन्स शरीराच्या प्रक्रियेत व्यत्यय आणतात. शरीराची बहुतेक सर्व कार्ये हार्मोन्सवर अवलंबून असतात. उदाहरणार्थ, झोपेपासून भूक लागण्यापर्यंत हे हार्मोन्समुळे होते. आपल्या शरीरात हार्मोनल असंतुलन आहे की नाही हे जाणून घेण्याचा एक अतिशय सोपा मार्ग आहे. तर मग आपण शरीरात हार्मोन्सची कमतरता असल्याचे शोधून काढलेले कोणते शारीरिक बदल आहेत ते जाणून घेऊया.
तणाव, मूड बदल आणि नैराश्याची समस्या – हार्मोनल असंतुलनामुळे ताणतणाव, मनःस्थितीत बदल . मासिक पाळीच्या वेळी स्त्रियांमध्ये अशा समस्या अधिक आढळतात. हे देखील शरीरात इस्ट्रोजेन पातळी कमी झाल्यामुळे होते. ही समस्या प्रामुख्याने कार्टिलोल नावाच्या हार्मोन्सच्या अधिक स्रावमुळे उद्भवली आहे.
अनियमित कालावधी – सध्याच्या जीवनशैलीमध्ये ही महिलांमध्ये एक सामान्य समस्या बनली आहे. तथापि, हे हार्मोन्सच्या असंतुलनाचे लक्षण आहे. हे शरीरात एस्ट्रोजेन किंवा प्रोजेस्टेरॉनमधील असमतोलमुळे आहे, मग ते कमी आहे किंवा जास्त आहे.
निद्रानाश कि असमस्या जर स्त्रियांना मासिक पाळीच्या काही दिवस आधी हात, पाय किंवा निद्रानाशात वेदना होत असेल तर समजावून घ्या की संप्रेरक असंतुलित आहे. या असंतुलनासाठी प्रोजेस्टोन नावाचा हार्मोन जबाबदार आहे. या हार्मोनची असंतुलन किंवा कमतरता झोपेशी संबंधित समस्या निर्माण करते. झोपेच्या समस्या आपल्या आरोग्यासही त्रास देऊ शकतात.
पचनातील समस्या – स्ट्रेस हार्मोन म्हणून ओळखले जाणारे कार्टिसॉल केवळ तणाव आणि क्रोधासाठीच जबाबदार नाही तर शरीराच्या पाचन तंत्रावर देखील परिणाम करते. जास्त ताणामुळे ओटीपोटात दुखणे आणि वेळेवर शौचास जाण्याची समस्या देखील आहे.
घाम येणे- काही स्त्रिया हार्मोनल असंतुलनामुळे खूप घाम गाळतात. हार्मोन्स शरीराच्या सर्व कार्यांसाठी जबाबदार असतात. हार्मोन्स देखील शरीराचे तापमान नियमित करतात. आणि ही समस्या हार्मोनल असंतुलनामुळे उद्भवली आहे.
सतत डोकेदुखी- मासिक पाळी दरम्यान सतत डोकेदुखी देखील हार्मोनल असंतुलनाचे एक कारण आहे. शरीरात हार्मोनल पूर्ण झाल्यानंतरच ही समस्या दूर होते.
जास्त थकवा – थायरॉईड संप्रेरक, थायरॉक्सिन मध्ये असमतोल झाल्यामुळे आपल्याला खूप थकवा जाणवतो. हार्मोनल बदलांमुळेसुद्धा मासिक पाळी दरम्यान अशक्तपणासारख्या समस्या उद्भवतात.
विसरण्याची समस्या – एखाद्या गोष्टीची आठवण न ठेवणे किंवा काहीतरी महत्त्वाचे विसरणे हे देखील हार्मोनल असंतुलनाचे कारण आहे.
नखे, मुरुम – चेहऱ्यावर नखे, मुरुम हार्मोनल असंतुलनाचे सर्वात मोठे कारण मानले जाते. असंतुलनमुळे, मासिक पाळीच्या काही दिवस आधी महिलांच्या चेहर्यावर मुरुम, मुरुम होण्यास सुरवात होते.
जास्त भूक- एस्ट्रोजेन संप्रेरक देखील जास्त भूक येण्याची समस्या निर्माण करते. हे इस्ट्रोजेन हार्मोन्स कमी झाल्यामुळे होते.